کشتی های فله بر یکی از انواع کشتی های دریایی هستند که برای حمل بارهای فله ای به صورت آزاد و بدون بسته بندی کاربرد دارند. از آنجا که این محصولات بسته بندی مناسب نداشته و ممکن است جزو کالاهای خطرناک باشند، لازم است آسیب ها و پیش آمدهای احتمالی در عملیات حمل این کالاها بررسی و روشهای مناسب جهت پیشگیری از وقوع آنها درنظر گرفته شود. در این مقاله به شرح تعدادی از خطرات حمل بار فله ای توسط کشتی فله بر پرداخته ایم.
کاربرد کشتی فله بر
کشتی فله بر یکی از پرکاربردترین وسایل نقلیه دریایی است که برای حمل انواع بارهای فله ای مانند ذغال، غلات، سیمان، انواع کود شیمیایی و طبیعی, آهک و سولفور کاربرد دارد. در این نوع جابه جایی، محصولات فله ای فاقد بسته بندی بوده و به صورت باز در انبارهای کشتی فله بر بارگیری می شوند؛ بنابراین به دلیل آسیب ها و خطرات احتمالی، ساختار فنی کشتی های فله بر باید از نظر مقاومت، دوام و امنیت در سطح بالاتری از کشتی های معمولی قرار بگیرند.
خطرات احتمالی بارهای فله ای برای کشتی فله بر و روش های پیشگیری از وقوع آنها
بعضی از محصولات جامد فله ای، در طبقه بندی کالاهای خطرناک قرار دارند که نیازمند دقت و توجه بالا در فرآیندهای حمل و نقل می باشند. اگر در طی مراحل بارگیری، حمل از طریق دریا و تخلیه بارهای فله ای، خطرات احتمالی پیشبینی نشده و راه حل های مورد نیاز در نظر گرفته نشوند، ممکن است حوادث ناگوار رخ دهد.
خطرات احتمالی بارهای فله ای برای کشتی فله بر و روش های پیشگیری از وقوع آنها عبارتند از:
- جابه جایی یا سقوط محموله
خطر: محصولات فله ای جامد همچون سنگ آهن، سنگ کوارتز و قراضه آهن دارای تراکم و چگالی بالایی هستند؛ به همین دلیل در فرآیندهای بارگیری و تخلیه بار ممکن است از روی تسمه نقاله و یا چنگک جرثقیل سقوط کنند.
خطر سقوط محصولات فله ای سنگین از ارتفاع به روی عرشه کشتی همواره متوجه کارگران و خدمه آن می باشد که اگر آسیب جدی باشد ممکن است درنهایت منجر به مرگ آنها شود.
راه های پیشگیری:
- به کارگیری پرسنل و کارگران حرف های جهت انجام عملیات های بارگیری، چینش بار و تخلیه بار و نظارت مداوم بر شیوه انجام کار آنها.
- استفاده از تجهیزات ایمنی مانند جلیقه شبرنگ، کفش های پنجه آهنی و کلاه ایمنی توسط عاملان امور جابه جایی بار.
- ذرات گرد و غبار
خطر: محصولات فله ای همچون سیمان، آهک، گچ، ذرت و گندم به طور طبیعی و ذاتی دارای ذرات گرد و خاک هستند. ورود این ذرات ریز به سیستم تنفسی انسان، ممکن است صدمات جدی به سلامت آنها وارد کند. پرسنل و کارگران بخش های مختلف کشتی فله بر ممکن است در تماس با گرده های پخش شده از سمت محصولات فله ای قرار بگیرند.
راه حل پیشگیری: استفاده از ماسک های مخصوص و شیلد صورت برای تمامی افراد حاضر در کشتی فله بر واجب است. همچنین عاملان جابه جایی بار و افرادی که مستقیما با این نوع محصولات در ارتباطند و با وسایلی همچون جارو یا دستگاه فشارهوا مشغول تمیز کردن انبارها می باشند ملزم به استفاده از تجهیزات مقابله با گرد و خاک همچون دهان بند طبی و تعویض مداوم فیلترهای تسویه هوای آن هستند.
ماشین آلات و تجهیزات عرشه کشتی نیز نیازمند مراقبت ویژه در برابر آسیب های احتمالی هستند که گرد و غبار ممکن است به آنها وارد کند.
- صدمه به ساختار انبار کشتی
مواردی که عدم دقت به آنها باعث ایجاد صدمه به ساختار کشتی فله بر می شود شامل موارد زیر هستند:
- بارگیری محصولات با چگالی : باید از بارگیری محصولاتی که به دلیل چگالی بسیار بالا (حجم کم و وزن زیاد)، فشار نامتعارف و بیش از قدرت تحمل به کف انبار وارد می کنند خودداری شود.
- پخش بار غیراصولی: عدم دقت کافی در عملیات پخش بار نیز می تواند سبب وارد شدن فشار نا متعارف به کف دو جداره، دیواره های عرضی، برآمدگی و لبه دریچه های انبارها و حتی خود دریچه های انبارها و چهارچوب اصلی شده و درنهایت به انحنا و آسیب ساختاری کشتی منجر شود.
- محصولات دارای خاصیت زنگ زدگی یا خورندگی: حمل برخی محصولات فله ای همچون ذغال و سولفور نیازمند دقت بیشتری هستند. سولفور ممکن است با رطوبت هوا یا خیسی کف انبار واکنش داده و باعث خورندگی کف و دیواره های انبار شود. ذغال خیس و مرطوب هم بعد از جریان فراوری و آبدهی در استخرهای مخصوص آب شیرین، معمولا حاوی مقادیر زیادی آب و رطوبت و سولفور می باشد؛ بنابراین این نوع ذغال هم در اثر واکنش شیمیایی با آب موجود انبارها تولید اسید نموده و این اسید موجب خوردگی انبارها و سایر قسمت های کشتی که در معرض آن هستند، می شود .
- کاهش اکسیژن محیط
بعضی از محصولات فله ای که از طبیعت مثل چوب، خمیر کاغذ یا محصولات کشاورزی فرآوری و تهیه می شوند، اکسیژن محیط اطراف خود را جذب کرده و دی اکسید کربن یا گاز کربنیک را به محیط بازمی گردانند؛ بنابراین محمولات ظاهرا بی خطر نیز ممکن است سبب ایجاد شرایط خطرناک برای افراد ساکن در محیط شوند. انبارهای کشتی فله بر و حتی محلکار و سکونت خدمه آن نمونه بارز تجمع چنین گازهایی است.
مطابق اعلام کنوانسیون و قانون حمل سالم محمولات فله جامد، محصولاتی که اکسیژن محیط را گرفته و گاز کربنیک ایجاد می کنند عبارتند از: ذغال، آهن اسفنجی، کنستانتره سولفید، نیترات آمینیوم (که کاربرد کشاورزی و کود شیمیایی دارند)، سولفید هیدروژن، هیدرو کربن، تخم کتان پوست کنده و برخی غلات.
راه حل پیشگیری:
- نصب تجهیزاتی مانند تهویه کننده مناسب و همچنین سنجش دائم هوای محیط توسط ابزارهای مخصوص
- ورود اضطراری به محیط فقط با تجهیزات و دستگاه تنفس اتوماتیک
