کانتینر و کانکس محفظه‌هایی هستند که به دلیل تشابه ظاهری و اسمی، ممکن است با یکدیگر اشتباه گرفته شوند؛ اما در اصل دارای تفاوت‌های چشم‌‌گیری هستند که در ادامه مقاله به آن‌ها می‌پردازیم. تفاوت کانکس و کانتینر تا حدی است که نمی‌توان از آن‌ها به جای یکدیگر استفاده کرد زیرا هر یک ویژگی‌های ساختاری متفاوتی داشته و برای اهداف کاملا مختلفی طراحی شده‌اند. برای مثال بدنه فلزی کانتینرها جاذب گرما بوده و برای استقرار انسان و موجودات زنده مناسب نیست؛ مگر اینکه با ایجاد تغییراتی مانند ساخت درب و پنجره و تعبیه سیستم تصویه هوا درون آن، تا حدودی به کانکس شبیه شود. از طرفی دیگر هیچ کدام از شرکت‌های حمل و نقل به استفاده از کانکس به جای کانتینر اجازه نخواهند داد؛ زیرا ساختار کانتینرهای حمل و نقل به جهت محافظت از بار بسیار اهمیت داشته و از استاندارهای بین‌المللی برخوردار است. برای آشنایی بیشتر با کانتینر و کانکس و تفاوت‌های میان آن‌ها پیشنهاد می کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
کانتینر یا CONTAINER چیست؟
با گسترش مبادلات کالا میان کشورها و توسعه صنعت حمل و نقل دریایی، برای استانداردسازی و محافظت از بارهای دریایی، جعبه‌های مکعبی شکل فلزی تولید شدند تا کالاها در حین انتقال کمترین آسیب را ببینند. در ادامه به بررسی ویژگی‌های خاص کانتینرها می‌پردازیم:
محل ساخت: ازآنجا که ساخت کانتینرها باید مطابق استانداردهای ایزو که مستلزم رعایت اصول فنی و امنیتی در تولید و کیفیت متریال می‌باشد، انجام بگیرد، تنها تعداد محدودی از کشورها به تولید تخصصی آن مشغولند. بزرگ‌ترین کشورهای سازنده کانتینرهای استاندارد بین‌المللی عبارتند از: کشور روسیه، ژاپن و آمریکا و اخیرا چین.
کاربرد: کانتینرها عمدتا برای حمل و نقل دریایی محموله‌ها میان کشورها کاربرد دارند. در حمل و نقل دریایی برای جابه‌جایی کانتینرها از انواع کشتی و شناور دریایی استفاده می‌شود. کانتینرها همچنین جهت انتقال کالا از را‌های زمینی و هوایی نیز مناسب هستند که تفاوت‌های ساختاری زیادی با کانتینر دریایی دارند.
ویژگی‌ها: این محفظه‌های فلزی باید محموله را از نفوذ آب و خطرات احتمالی دیگر حفظ کنند؛ بنابراین دارای ساختاری مقاوم هستند تا هنگام تخلیه یا برخورد کانتینرها به یکدیگر سبب آسیب به بار نشوند. همچنین کانتینرها را ضدآب می‌سازند تا از نفوذ رطوبت یا آب به داخل و ایجاد خسارت به بار جلوگیری شود.
طول عمر: هر کانتینر پس از طی مراحل تولید و نظارت از سمت سازمان حمل و نقل جهانی، برگ سبز دریافت می‌کند. این برگ سبز در واقع پروانه یا استاندارد تولید کانتینر است و هویت آن را مشخص می‌کند. این سند دربردارنده اطلاعاتی نظیر محل و سال تولید، ابعاد و تاریخ انقضای کانتینر مربوطه است. پس از اتمام تاریخ انقضای کانتینر، دیگر مجاز به مصرف در حمل و نقل نمی‌باشد زیرا خطراتی همچون نفوذ آب، بار داخل آن را تهدید می‌کند.
پس از آنکه عمر مفید استفاده از کانتینر درون محیط دریا به پایان رسید، توسط سازمان کشتیرانی به مزایده گذاشته شده و خریداران به دلیل بدنه خارجی فولادی از آن در انبار کالاهای مختلف در اطراف شهرها استفاده می‌کنند.
جنس: جنس بدنه کانتینرها به دلیل اینکه باید از مقاومت بالایی در محیط‌های دریایی برخوردار باشد عمدتا از فلز فولاد است. در کانتنیرهای هوایی به دلیل اینکه باید وزن آن سبک‌تر باشد، از فلز آلومینیوم در ساخت بدنه کانتینر استقاده می‌شود.
اندازه کانتینز: همانطور که گفته شد، ساخت کانتینر پیرو دستورالعمل‌های خاصی است که شامل اندازه استاندارد آن نیز می‌شود. کانتینرها معمولا در اندازه‌های 20 فوت و 40 فوت تولید می‌شوند.
قیمت: قیمت انواع کانتینر به دلیل وارداتی بودن، به قیمت ارز وابسته است.
انواع کانتینر: کانتینرها متناسب با نوع بار مدنظر برای جابه‌جایی انواع مختلفی دارند که شامل کانتینر کالای خشک (نرمال)، کانتینر یخچال‌دار، کانتینر حرارتی، کانتینر مخزن‌دار و… می‌شوند.
کانکس یا Conex Box
کانکس‌ها محفظه‌های از پیش ساخته‌ای هستند که تنوع بالایی داشته و برای اهداف گوناگونی مانند اتاقک نگهبانی، مسکونی، پارکینگ خودرو، سرویس بهداشتی، اداری و… طراحی و ساخته می‌شوند.
کانکس‌ها از نظر قابلیت جا‌به‌جابی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند. کانکس ثابت شامل خانه‌های از پیش ساخته می‌شود که در زمینه‌های مختلف مانند ساختمانی و صنعتی جهت استقرار نیروها تا زمان اتمام پروژه کاربرد دارد. کانکس متحرک عمدتا به صورت تک‌محور و دومحور ساخته شده که جهت جابه‌جایی آسان مجهز به چرخ شده و در شرکت‌هایی که در طول خط کار می‌کنند مثلا شرکت‌های راه‌سازی یا حفاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت کانتینر و کانکس
همانطور که گفته شد محفظه‌های کانکس و کانتینر دارای شباهت‌های جزئی و تفاوت‌های بنیادی با یکدیگر هستند. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم:
- از کانتینرها برای حمل محصولات مختلف کشاورزی، غذایی و… به عنوان بار میان کشورهای مختلف توسط وسیله‌نقلیه استفاده می‌شود ولی کانکس‌ها جهت استفاده انسان‌ها طراحی شده‌اند.
- کانتینر دارای اندازه‌های محدود مطابق با استاندارد جهانی است اما کانکس‌ها بنابر نوع کاربرد می‌توانند در هر اندازه‌ای تولید شوند.
- بدنه کانتینر فقط از یک لایه ورق فولادی به ضخامت دو میلیمتر می باشد اما کانکس دارای بدنه خارجی از انواع متریال‌ها به همراه عایق‌بندی و دیوار پوش داخلی است.
- از آنجا که کانتینر جهت حمل بار طراحی شده فاقد درب و پنجره است ولی کانکس‌ها به جهت استقرار انسان در آن، عمدتا مجهز به در و تعدادی پنجره می‌باشند.
- کانتینر از نظر ظاهری جهت استفاده در شهر مناسب نیست، اما کانکس ها از نظر طراحی خارجی آراسته شده و جهت استفاده در داخل شهرها کاربرد دارند.
- کانتینر فاقد سیستم برق کشی و تهویه هوا بوده در حالی که یک کانکس علاوه بر سیستم برق کشی و روشنایی می‌تواند دارای سرویس بهداشتی، آشپزخانه، اتاق استراحت، سیستم تهویه هوا و کولر باشد.
- کانتینرها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که قابل جابه‌جایی باشند ولی کانکس ممکن است از نوع ثابت و غیرقابل جابه‌جایی باشد.
- کانتینرها به جهت استفاده از فولاد در بدنه آن‌ها بسیار سنگین هستند ولی کانکس‌ها از متریال متفاوت ساخته شده و سبک هستند.
- قیمت کانتینرها در همه‌جای دنیا معمولا یکسان بوده و در کشور ما به علت وارداتی بودن، به قیمت ارز وابسته است ولی قیمت کانکس‌ها با توجه به مساحت، امکانات، جنس و… کاملا متغیر است.
