انواع کشتی‌های باربری براساس ظرفیت آن‌ها کدامند؟

کشتی‌ها به عنوان مهم‌ترین وسیله نقلیه دریایی جهت انجام مبادلات تجاری از طریق دریا به کار می‌روند. حمل دریایی مزایای بی‌شماری دارد که هر تاجری را به استفاده از آن جهت پیشبرد مقاصد تجاری خود مجاب می‌کند. امروزه انواع کشتی‌های باربری که هر کدام برای انجام هدف خاصی طراحی‌شده‌اند بر روی سطح آب‌ها در سراسر دنیا قابل مشاهده هستند. تعداد کشتی‌های باربری فعال در عرصه تجارت بین‌الملل، در حال حاضر 55000 عدد تخمین زده می‌شود. انواع کشتی باربری براساس نوع کالای حمل‌شده و همچنین با ظرفیت‌های متنوع ساخته شده‌اند تا حمل و نقل محموله‌های دریایی به بهترین نحو ممکن صورت بگیرد. در این مقاله قصد داریم انواع کشتی‌های باربری از نظر ظرفیت را بررسی کنیم.

لیست مطالب

کشتی باربری و انواع آن

امروزه 90% حمل و نقل های تجاری از طریق دریا و به وسیله کشتی‌ها انجام می‌شود. کشتی‌های باربری یکی از انواع کشتی‌ها هستند که جهت انتقال کالا و محصولات از یک نقطه به نقطه دیگر کاربرد دارند. این کشتی بزرگ، از لحاظ ایجاد آلودگی و دی‌اکسیدکربن، مناسب‌ترین گزینه نسبت به هواپیما و کامیون برای انجام باربری است.

با استفاده از کشتی‌های باربری، دیگر نگرانی از بابت محدودیت فضایی و هزینه‌های نجومی برای حمل کالاهای بسیار بزرگ مانند یخچال‌ها یا اجسام مرتفع وجود ندارد. همچنین جهت ارسال کالاهای بالای ۲ هزار کیلو و به طور خاص محموله‌های تجاری، می‌توان از حمل و نقل دریایی استفاده کرد که صرفه اقتصادی بهتری نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل دارد. در نتیجه منطقی‌ترین راه جهت انتقال بار، استفاده از ابزارهایی مانند کانتینر و سیستم حمل و نقل دریایی است که مزیت‌های زیادی از جمله امنیت، صرفه اقتصادی، نرخ کرایه ثابت و توانایی حمل کالاهای خیلی بزرگ دارد.

کشتی‌های باربری بسته به نوع و حجم کالا و امکانات کشتی برای حمل آن، انواع مختلفی دارند که در ادامه به مهم‌ترین مدل‌های کشتی باربری اشاره می‌کنیم:

کشتی باربری عمومی
کشتی کانتینری
کشتی فله بر
تانکر نفتی
کشتی حمل گاز
کشتی یخچال‌دار
کشتی رول‌دار
کشتی چندمنظوره
کشتی دوبه‌بر

انواع کشتی باربری براساس ظرفیت آن‌ها

واحد اندازه‌گیری ظرفیت کشتی‌ها، dwt یا به اصطلاح تناژ مرده وزن نام دارد. این معیار استاندارد و بین‌المللی بوده و به مقدار جرم قابل حمل توسط یک کشتی باربری اشاره دارد. توجه به ظرفیت قابل حمل کشتی‌های باربری بسیار مهم است؛ زیرا اگر حجم بار بیشتر از ظرفیت قابل حمل توسط آن باشد، احتمال غرق شدن کشتی وجود دارد.

مهم‌ترین نکته جهت تعیین مسیر تجاری، کانال حمل کالا و بندر مناسب برای پهلوگیری کشتی باربری، ظرفیت کشتی است. کشتی‌های باربری بنابر کاربردشان از ظرفیت‌های متفاوتی برخوردارند. در ادامه به بررسی تقسیم‌بندی کشتی‌های باربری براساس اندازه و ظرفیت خود کشتی می‌پردازیم:

کشتی پاناماکس (Panamax)

ابعاد این نوع کشتی عبارت است از طول 275 متر و عرض 32 متر که ظرفیت حمل 65000 تن بار را دارد. همانطور که از ابعاد آن پیداست، این نوع کشتی بسیار بزرگ بوده و جهت عبود از کانال پاناما طراحی شده است. از آنجا که حمل ذغال سنگ و غلات نیاز به فضای زیادی دارد، کشتی پاناماکس جهت انتقال آن‌ها مناسب است. دو نوع کشتی پاناماکس باری و تانکردار، در حال حاضر جهت جا‌به‌جایی کالا میان کشورهای مختلف کاربرد دارند. مدل‌های دیگری از کشتی پاناما با ظرفیت کمتر جهت حمل بار فله استفاده می‌شوند. جدیدترین و پیشرفته‌ترین کشتی پاناما، Neopanamax نام دارد که ابعاد آن بیشتر از نوع قبلی بوده و شامل طول 366 متر و عرض 49 متر است که می‌تواند تا 80,000 تن کالا را حمل کند.

کشتی کپ سایز یا دماغه گذر

ظرفیت کشتی کپ سایز بین 80 هزار تن تا 175 هزار تن متغیر است. این نوع کشتی به علت سایز و ارتفاع غول‌پیکری که دارند جهت عبور از کانال‌های سوئز و پاناما مناسب نبوده و لازم است از طریق ترمینال‌هایی با عمق اب زیاد حرکت کنند تا با مشکل مواجه نشوند. این حامل‌های فله‌بر جهت انتقال ذغال سنگ یا ذغال آهن با ظرفیت نامحدود طراحی شده‌اند و تنها تعداد انگشت شماری از بنادر جهت پهلوگیری آن ها مناسب هستند.

کشتی افرامکس Afra Max))

نوعی کشتی باربری با ظرفیت 80 هزار تن تا 120 هزار تن، افرامکس نام دارد. تانکرهای نفت در این کشتی جهت انتقال نفت طراحی شده‌اند. شکل خاص و ظرفیت بالای کشتی افرامکس، این قابلیت را ایجاد کرده است تا بتوان نفت را در مسافت‌های کوتاه و متوسط، بدون بروز مشکل جابه‌جا کرد.

کشتی های Handymax/Handy

ظرفیت کشتی Handy و نسخه جدیدتر آن، Handymax، 60 هزار تن است و جهت حمل بار خشک کاربرد دارد. ابعاد این قایق‌های عظیم‌الجثه، استاندارد بوده و 150 تا 200 متر طول دارند. ابعاد استاندارد، از مزایای این نوع کشتی محسوب می‌شود؛ زیرا سبب شده به راحتی در تمام بنادر پهلو بگیرد و به متداول‌ترین نوع کشتی باری تبدیل شوند.

کشتی سوئزماکس یا سوئزگذر

ظرفیت کشتی های باربری از نوع سوئزماکس یا سوئزگذر حدود ۱۲۰ تا ۲۰۰ هزار تن می‌باشد و تنها فاکتور ارتفاع در محموله ورودی به آن باید رعایت شود. بارهای فله‌ای در این مدل کشتی که عمدتا سنگ آهن و ذغال سنگ هستند باید تا حداکثر 68 متر ارتفاع، بارگیری شود تا جهت عبور از کانال سوئز مناسب باشند. بندرهایی که به زیرساخت‌های مناسب جهت پهلوگیری کشتی‌های سوئز گذر مجهز باشند، بسیار کم هستند.

کشتی های VLCC / ULCC

کشتی های VLCC / ULCC با داشتن تانکرهای بسیار عظیم، بهترین گزینه برای حمل نفت خام هستند.

کشتی‌های VLCC که نام آن خلاصه عبارت very large crude carriers است از جمله کشتی‌هایی هستند که برای انتقال نفت به مناطقی مانند آفریقای جنوبی و دریای شمال کاربرد دارند و ظرفیت آن‌ها بین 150 هزار تن تا 320 هزار تن متغیر است.

همچنین کشتی‌های ULCC که نام آن مخفف عبارت ultra large crude carriers است برای نقل و انتقال کالا از خاورمیانه به اروپا، آسیای شرقی و آمریکا شمالی کاربرد دارند و ظرفیت آن‌ها بین 320 هزار تن تا 550 هزار تن متغیر است.

کشتی Seaway Max

برای عبور از مسیر دریایی سن لورنزو مناسب هستند؛ بنابراین می‌توان با استفاده از آن ها از طریق اقیانوس اطلس به دریاچه‌های بزرگ آمریکای شمالی دسترسی پیدا کرد.