تولید فولاد از طریق تخریب کشتی های فرسوده

فرآیند بازیافت کالاهای فرسوده همواره مورد توجه کشورها بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است. جالب است بدانید عمر مفید کشتی ها 25 تا 30 سال است؛ پس از آن با بازیافت اجزای آن می توان بخش زیادی از فولاد مورد نظر صنایع را تامین کرد. فرآیند تخریب کشتی ها در ابتدا با استقبال زیادی مواجه شد اما در سال های اخیر به دلیل خطرات سلامتی و زیست محیطی ناشی از آن کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه این مقاله شما را با جزئیات عملیات تخریب کشتی های فرسوده و اهمیت آن برای تولید فولاد آشنا خواهیم کرد.

لیست مطالب

قراضه چیست و از چه نظر حائز اهمیت می باشد؟

در چند دهه اخیر، قراضه ناشی از ضایعات فلزی در کشورهای صنعتی به دلیل افزایش مصرف فولاد و سایر ترکیب های فلزی در دنیا مورد توجه زیادی قرار گرفته و به عنوان یکی از عوامل حیاتی در چرخش چرخ صنعت کشورها به حساب می آید. از مزایای استفاده از قراضه در صنعت می توان به سهولت استفاده، سرمایه گذاری پایینتر، تسلط بر مواد اولیه ورودی، ارزش افزوده بالا، نیاز به انرژی کمتر، استراتژیک بودن آن (نبود جایگزین)، بومی بودن تولید، جمع آوری و تفکیک و بسیاری از ویژگی های دیگر اشاره کرد که قراضه را به یکی از مهمترین بازارهای جهانی مبدل کرده است.

با توسعه بازار قراضه، اکثر کشورها صادرات قراضه از کشور خود را محدود و شرایط واردات و تولید آن را تسهیل کرده اند. قیمت روز بازار قراضه فولادی و حجم معاملات آن متناسب با شرایط و قیمت های بازار فولاد بالا و پایین می شود. با توجه به استراتژیک بودن قراضه های فولادی، تولید، واردات و تفکیک قراضه، موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی گذشت، زیرا می تواند تولید و عرضه فولاد را شدیدا تحت تاثیر قرار دهد.

تولید و مبادلات تجاری قراضه، به زیرساخت های زیادی ازجمله بنادر و اسکله های مخصوص تخلیه و بارگیری، حوضچه خشک به منظور قراضه سازی کشتی های مستعمل، پارکینگ های خودرو جهت قراضه سازی خودرو، و دستگاه های پرس جهت تفکیک و پرس قراضه های صنعتی و ساختمانی نیاز دارد.

در کشور ایران نیز از قراضه در تولید فولادهای آلیاژی در واحدهای فولاد آلیاژی یزد، فولاد آلیاژی اسفراین و فولاد آلیاژی اصفهان و همچنین واحدهای احیای مستقیم از جمله فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، فولاد خراسان و همچنین واحدهای متعدد تولید فولاد از قوس الکتریکی یا کوره های القایی و حتی مصرف محدود در ذوب آهن اصفهان استفاده می شود.

فرآیند کشتی شکنی و تخریب کشتی (Ship Breaking) چیست؟

کشتی شکنی یا تخریب کشتی عبارت است از تجزیه و از بین بردن ساختار کشتی و تبدیل آن به قراضه در جهت استفاده مجدد از قطعات یا بازیافت آن ها. زمان تبدیل کشتی به قراضه باید پس از عمر مفید کشتی (25 تا 30 سال) و قبل از آن در صورت خوردگی یا خستگی فلز و کمبود قطعات که منجر به عدم صرفه اقتصادی میشود، باشد. فولادی که پس از تخریب کشتی و بازیافت اجزای آن به دست میآید باعث شده تقاضا برای استخراج سنگ آهن کاهش یافته و در انرژی مصرف شده برای ساخت فولاد صرفه جویی شود.

کشتی شکنی و تخریب کشتی در چه مناطقی صورت می گیرد؟

اسقاط کشتی در اسکله های خشک کشورهای صنعتی انجام می شود. به دلیل افزایش اهمیت قراضه و تعداد کشتی های فرسوده در دهه های اخیر، شرکت های تخریب کننده کشتی آمریکای شمالی و اروپا از ظرفیت کافی برای کشتی شکنی در اسکله های خشک خود برخوردار نیستند.

بنگلادش، هند و پاکستان رایج‌ترین مکان‌های تخریب کشتی‌ها در منطقه آسیای‌جنوبی محسوب می‌شوند.

خطرات تخریب کشتی

تخریب کشتی همواره با خطرات بهداشتی و زیست محیطی زیادی همراه بوده است. در ساخت اجزای کشتی هایی که برای تخریب به سواحل خشک منتقل می شوند، مواد سمی همچون آزبست، سرب، بی فنیل های پلی کلر و فلزات سنگین به کار رفته است که می تواند برای سلامتی کارگران آن منطقه مضر باشد.

سوختگی ناشی از انفجار و آتش سوزی، خفگی، آسیب دیدن در اثر سقوط فلزات، سرطان و بیماری ناشی از سموم از جمله خطراتی است که جان کارگران مسئول تخریب کشتی را تهدید می کند. تا قبل از سال 1980 در ساخت کشتی ها از آزبست به وفور استفاده می شد تا اینکه سرانجام توسط کشورهای پیشرفته ممنوع شد. در هنگام از بین بردن آزبست بخارات سمی به محیط آزاد شده و با گرد و غبار فراوانی همراه است. در حال حاضر هزینه بالای از بین بردن آزبست که با احتمال به خطر افتادن سلامت همراه است، سبب کاهش میزان تخریب کشتی به دلیل عدم صرفه اقتصادی در کشورهای پیشرفته شده است.

در سال های اخیر عمل کشتی شکنی به صورت قانونی و یا غیر قانونی در کشورهای توسعه یافته شدت گرفته و سبب انتشار مواد سمس به محیط اطراف ایجاد مشکلات سلامتی و محیط زیستی شده است. این خطرات علاوه بر کارگران، جمعیت محلی و حیات وحش را نیز تهدید می کنند.

تولید فولاد از طریق فرآیند کشتی شکنی و تخریب کشتی فرسوده

پس از بحران جهانی، میزان حمل و نقل دریایی میان کشورها کاهش یافت و باعث شد صاحبان کشتی به فکر تخریب کشتی های خود و بازیافت اجزای آن در جهت تولید فولاد بی افتند، بطوری که در سال 2011 در مجموع 1932 کشتی فرسوده تجاری به عنوان ضایعات فروخته شدند.

همانطور که گفته شد، عملیات کشتی شکنی و تخریب کشتی های فرسوده به جهت اهمیت قراضه و تولید فولاد از آن در سال های اخی بسیار مورد توجه قرار گرفت. شکستن کشتی های قدیمی یا مازاد به جای استفاده از آنها، بازیافت فولاد و سایر قطعات کشتی را با هزینه بسیار کمتری نسبت به واردات و فرآوری سنگ آهن امکان پذیر می کند و همچنین انرژی کمتری مورد نیاز است.