معنای لغوی کلمه کمیسیون، انجمن یا کمیته می‌باشد و به گروهی از افراد که برای انجام یک امر دور هم جمع شده و به مشورت می‌پردازند، کمیسیون گفته می‌شود. کمیسیون‌ها معمولا مجمع‌های کوچکی هستند که زیرگروه مجمع بزرگ‌تر محسوب می‌شوند. در مجلس شورای اسلامی ایران، افراد در دو دسته بندی کلی قرار می‌گیرند: هیئت رییسه و کمیسیون. هیئت رییسه از هیئت رییسه سنی، هیئت رییسه موقت و هیئت رییسه دائم تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاصی برعهده دارند. اما موضوع مقاله ما در مورد کمیسیون‌ها است. به تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که با هدف بررسی تخصصی و تکمیلی طرح‌ها و لایحه‌های مطرح شده در مجلس به مشورت می‌پردازند، کمیسیون گفته می‌شود. در ادامه مقاله به بررسی وظایف کمیسیون و همچنین انواع آن در مجلس پرداخته‌ایم.
کمیسیون مجلس شورای اسلامی ایران چیست؟
طرح‌ها و لایحه‌هایی که به مجلس می‌رسند، ابتدا در کمیسیون مخصوص به خود، پیش از اعلام آن طرح در صحن علنی مجلس توسط نمایندگان عضو آن کمیسیون به طور تخصصی بررسی می‌شوند و مورد کارشناسی قرار می‌گیرند. در زمان اعلام آن طرح در صحن علنی مجلس، نظر نهایی حاصل از مشورت کمیسیون پرسیده و اعلام می‌گردد.
مطابق اصل 66 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تعداد کمیسیون‌ها و دوره تصدی نمایندگان در آنها در آیین‌نامه داخلی مجلس مشخص خواهد شد. همچنین در اصل 85 از قانون اساسی اینطور آمده که:
مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیأتی واگذار کند ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود. همچنین مجلس شورای اسلامی می‌تواند تصویب دائمی اساسنامه سازمانها، شرکت‌ها، موئسسات دولتی یا وابسته به دولت را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های ذیربط واگذار کند یا اجازه تصویب آنها را به دولت بدهد.
بررسی وظایف و اختیارات کمیسیون مجلس شورای اسلامی ایران
هر کدام از کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی ایران، با استناد بر ماده 33 قانون آئین‌نامه داخلی مجلس، دارای وطایف و اخیاراتی هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- در مرحله اول، اعضای هر کمیسیون باید طرح‌ها و لایحه‌های ارجاع شده را مورد بررسی و اصطلاح قرار دهند و پس از تکمیل شدن، آن را در قالب گزارش آماده کرده و به مجلس ارائه دهند.
- اعضای کمیسیون وظیفه دارند به طرح‌های تحقیق و تفحص رسیدگی نمایند و در صورت تصویب آن طرح در مجلس شورای اسلامی، به انجام این تفحص اقدام نمایند.
- یکی دیگر از وظایف کمیسیون، رسیدگی به لوایح بودجه سالیانه کل کشور است.
- کمیسیون‌های مجلس باید لایحه‌های برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را بررسی نموده و سپس به اظهار نظر در مورد آن بپردازند.
- بررسی چگونگی اجرا و نتایج حاصله از اجرای قوانین مصوب و تبصره‌ها در ردیف‌های برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و بودجه‌های سالیانه کل کشور و تهیه گزارش و تقدیم آن به مجلس شورای اسلامی یکی دیگر از مسئولیت‌های کمیسیون است.
- اعضای هر کمیسیون به صورت مشترک موظفند از چگونگی و کیفیت اداره کشور مطلع باشند و همچنین گزارش‌های عملکردی و نظارتی از دستگاه‌های مختلف ذیربط را به نمایندگی از سوی مجلس شورای اسلامی دریافت و بررسی نمایند. در انتها موظفند گزارش جامعی را سالیانه شامل مسیر تحولات و پیشرفت‌ها و عملکرد بخش‌های تخصصی کشور و گویای وضع اعمال حاکمیت و مدیریت در هر بخش تهیه و به مجلس شورای اسلامی ایران ارائه نمایند که این گزارش‌ها در دستور کار مجلس قرار گرفته و خوانده می‌شوند.
- کمیسیون وظیفه بررسی و تصویب آزمایشی طرح‌ها و لایحه‌ها و همچنین تصویب دائمی اساسنامه سازمانها، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت که طبق‌اصل هشتاد و پنجم (85) قانون اساسی به آنها محول می‌گردد را دارند.
انواع کمیسیون‌های مجلس
در حال حاضر کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی، به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
- کمیسیون خاص: هدف از تشکیل آن، موضوعاتی ازجمله تحقیق، تدوین آئین نامه داخلی مجلس و كمیسیون اصل 90 قانون اساسی می‌باشد. اسامی کمیسیون‌های خاص عبارت است از:
- کمیسیون مشترک؛
- کمیسیون ویژه؛
- کمیسیون تلفیق؛
- کمیسیون تحقیق؛
- کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس؛
- کمیسیون اصل 90 قانون اساسی.
- کمیسیون تخصصی: مطابق قانون، هر نماینده مجلس باید حداقل عضو یکی از کمیسیون‌های تخصصی باشد که در آن حق اظهار نظر و حق رای دارد. نماینده می‌تواند در صورت تمایل، علاوه بر کمیسیون اصلی خود در کمیسیون‌های دیگر نیز با حق اظهار نظر شرکت کند؛ ولی حق رای او صلب خواهد شد. نکته حائز اهمیت دیگر این است که اگر موضوع یا طرح مطرح شده در صلاحیت بیش از یک کمیسیون باشد، کمیسیون مشترک برای آن موضوع تشکیل خواهد شد که شرط شکل‌گیری آن، درخواست نمایندگان و تصویب مجلس است.
اسامی کمیسیون‌های تخصصی مجلس عبارتند از:
- كمیسیون اموزش و تحقیقات؛
- كمیسیون اقتصادی؛
- كمیسیون اجتماعی، كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی؛
- كمیسیون برنامه بودجه و محاسبات؛
- كمیسیون قضایی و حقوقی، كمیسیون انرژی؛
- كمیسیون بهداشت و درمان؛
- كمیسیون عمران؛
- كمیسیون صنایع و معادن؛
- كمیسیون فرهنگی؛
- كمیسیون كشاورزی آب و منابع طبیعی.
بیشتر بخوانید :
- ترخیص کالا و هر آنچه باید بدانید.
- ترخیص کار کیست؟چه وظایفی دارد؟
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک میرجاوه
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک اصفهان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک اهواز
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک زاهدان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک قم
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک کیش
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک کرمان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک ارومیه
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک جلفا
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک قشم
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک خرمشهر
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک بازرگان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک اراک
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک بندر لنگه
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک بندر چابهار
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک شهید رجایی
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک گناوه
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک فریدون کنار
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی بوشهر
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی پیام
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی امیر آباد
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی سهلان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی سیرجان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی یزد
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی شیراز
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی نوشهر
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی ارگ بم
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک بندر امام خمینی
- راهنمای ترخیص کالا از ترخیص کالا از گمرک آبادان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک تبریز
- راهنمای ترخیص کالا گمرک مشهد
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک اینچه برون
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک پیرانشهر
- راهنمای ترخیص کالا گمرک یزد
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک باشماق
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک مهران
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک آستارا
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک دوغارون
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک بیله سوار
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک اردبیل
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک دیلم
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک سرخس
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک لطف آباد
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک قزوین
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک ساری
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک کرمانشاه
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک سنندج
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک زنجان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک شهرکرد
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک سرو
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک پاوه
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک خوی
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک منطقه آزاد تجاری انزلی
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک فولاد مبارکه اصفهان
- راهنمای ترخیص کالا از گمرک سمنان
