درباره تصادف کشتی (Ship collision) چه می دانیم؟

از آنجا که بخش اعظم حمل و نقل محصولات در دنیای تجارت از طریق دریا صورت می گیرد، تجهیزات دریایی ازجمله کشتی ها و تاسیسات ساحلی روز به روز در حال گسترش و توسعه می باشند. برای پیشگیری از وقوع حوادث دریایی، همه کشتی‌ها به‌ویژه کشتی‌های بزرگ تجاری به انواع و اقسام وسایل ناوبری و هدایت حمل‌ و نقل مانند رادار و جی‌پی‌اس مجهز هستند و معمولاً زمانی که به بنادر و مناطق پرترافیک نزدیک می‌شوند، با استفاده از همین تجهیزات پیشرفته می‌توانند نقشه حرکت سایر کشتی‌ها را نیز در اختیار داشته باشند. همچنین محدوده‌های تعریف‌شده برای ناوبری ایمن کشتی‌ها، وضع قوانین بین‌المللی برای توقف کشتی‌ها به منظور کاهش ریسک برخورد آن‌ها با هم و اصول و مقررات حرکتی دیگری که درست مانند قوانین راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها، برای رفت‌و‌آمد صحیح و ایمن کشتی‌ها طراحی و تنظیم شده است. با این حال تصادفات کشتی ها ممکن است به دلایلی که در ادامه مقاله به آنها می پردازیم رخ دهند.

لیست مطالب

تصادف کشتی (Ship collision) چیست؟

تصادف کشتی یا Ship collision عبارت است از برخورد فیزیکی بین دو کشتی، یک کشتی و جسم شناور یا یک کشتی و جسم ثابت مانند کوه یخ که منجر به آسیب های ساختاری می شود.

شلوغ تر شدن خطوط دریایی و بالا رفتن سرعت کشتی ها در اثر توسعه حمل دریایی، احتمال اینکه هر کشتی در طول حیاط خود یک بار تصادف را تجربه کند شدت میبخشد. همچنین مسیرهای دریایی پرتراکم یکی از اصلی ترین عاملان ایجاد حوادث میان کشتی ها یا کشتی ها و سازه های ساحلی می باشند. طبق آمار 27% تصادفات کشتی در نزدیکی مناطق ساحلی و 22% آنها در کانالهای باریک رخ می دهند. این اتفاقات می تواند نتیجه بی توجهی کاپیتان کشتی یا افسران دریایی به دستورالعمل های سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) باشد.

دلایل عمده تصادف کشتی (Ship collision)

عوامل زیادی ممکن است در تصادفات کشتی ها دخیل باشند؛ در ادامه به شرح برخی از عمده ترین این عوامل می پردازیم:

خطای انسانی: تصادف کشتی می تواند به دلایلی همچون نداشتن آموزش کافی، غفلت از دستگاه ناوبری، عدم توجه به اخطار از جانب کشتی دیگر و بی‌دقتی‌ها و اهمال‌کاری‌هایی از این قبیل رخ دهد.
خرابی یا ضعف تجهیزات:
عدم ارتباط گیری به موقع: هر کشتی باید مسیر مورد نظر خود را مشخص کند و آن را در اختیار کشتی‌های دیگر بگذارد و متقابلاً برنامه حرکت کشتی‌های دیگر را به وضوح دریافت کند. در بسیاری از موارد وجود سوءتفاهم در انتقال اطلاعات بین کشتی‌ها، موجب بروز حوادث دریایی می‌شود.
اندازه کشتی: بعضی مواقع کشتی‌های عظیم‌الجثه تجاری و کشتی‌های بزرگ حامل میعانات گازی ممکن است متوجه اشتباه شده باشند اما به دلیل اندازه کشتی، فضای کافی برای حرکت و اصلاح آن خطا را نداشته باشند.

پیامدهای تصادف کشتی (Ship collision)

تصادفات کشتی ها ممکن است جزئی و قابل جبران یا شدید و غیر قابل جبران باشند. برخی پیامدهای این حوادث عبارتند از:

تلفات انسانی
اثرات زیست محیطی نشت نفت، به ویژه مواقعی که کشتی های نفتکش بزرگ درگیر هستند
خسارت مالی برای جوامع محلی نزدیک به حادثه
خسارت مالی برای مالکان کشتی، به دلیل از دست دادن کشتی یا جریمه
آسیب به زیرساخت های ساحلی یا فراساحلی، به عنوان مثال برخورد با پل ها

وظایف کاپیتان کشتی هنگام بروز تصادف کشتی (Ship collision)

کاپیتان کشتی به عنوان مسئول حادثه باید بلافاصله پس از تصادف وارد عمل شود و اقداماتی را انجام دهد. در ابتدا کاپیتان کشتی ملزم است طی تلگرافی، تصادف را به مدیر کشتی گزارش داده تا او بازرس بیمه گر را برای بررسی حادثه و تهیه گزارش خسارت برای هر دو کشتی فراخواند. در مواقع اضطراری خود کاپیتان کشتی می تواند بازرسی های لازم را طبق قوانین انجام داده و به اطلاع مدیر یا صاحب کشتی برساند. تعیین طرف مسئول در تصادف، موضوع پیچیده ای است که مدیر کشتی با تماس با قسمت بیمه، رسیدگی و تعیین طرف مسئول را به حقوقدان های متخصص محول می نماید.

مدیر کشتی باید نام حقوقدان هایی که برای شنیدن اظهارات کاپیتان و کارکنان به محل حادثه اعزام می شوند را به کاپیتان کشتی اعلام کند. به غیر از اشخاص حقوقدان، کاپیتان و کارکنان کشتی نباید اظهارات خود را به شخص دیگری بیان کرده یا مسئولیت تصادف را گردن بگیرند. اگر قبل از اعلام اسامی حقوقدانان، اشخاصی خود را تحت عنوان حقوقدان معرفی کردند، کاپیتان کشتی ملزم است قبل از ارائه هرگونه اظهاراتی، تایید صلاحیت افراد را از اداره مرکزی درخواست نمایند.

در بعضی کشورهای جهان ممکن است مقامات رسمی موظف به انجام تحقیقاتی در مورد تصادف شوند. در چنین مواردی می توان توضیحاتی در مورد چگونگی حادثه به مقامات رسمی داد ولی حتی الامکان باید سعی نمود بیان توضیحات را تا آمدن وکیل شرکت به تعویق انداخت.

از آنجا که ممکن است اطلاعات حادثه در ذهن کاپیتان کشتی کمرنگ شده یا از بین برود، لازم است ابتدا گزارش مقدماتی به صورت یادداشت تهیه شود. اطلاعات ضروری که بایدد در این گزارش قید شوند شامل موارد زیر هستند:

دستورهای ارسالی به موتورخانه حین و پس از بروز حادثه
شرح ظاهری موقعیت کشتی و کلیه تغییراتی که به دنبال تصادف در وضیعت های نسبی آن ایجاد گردیده است
فشار و جهت باد
وضع جزر و مد
علائم مبادله شده با کشتی یا کشتیهای دیگر
لیست اسامی و آدرس شاهدین حادثه جهت بازپرسی

در نهایت کاپیتان باید دفاتر کشتی، نقشه های دریانوردی، آنچه که توسط عمق یاب صوتی ثبت شده است و سایر اطلاعات را در یک گاو صندوق نگه داشته و اطمینان حاصل نماید که چیزی بر آنها اضافه یا کم نشده و تغییراتی در آنها ایجاد نشده باشد.